Zand

 Zand

Een paar jaar geleden was ik op een mooie zomerdag op het strand en zag een aantal jonge kinderen aan het spelen. Zandkastelen bouwen. De taken werden onderling verdeeld. Er werden grachten gegraven, torens gebouwd, geëxperimenteerd met hoeveelheden water en zand om de meest stevige constructie te krijgen en er kwam een wonderbaarlijk mooi kasteel tevoorschijn, met kantelen, slotgrachten, schietgaten en boogconstructies.

Een paar ligstoelen en handdoeken verder zaten twee kleuters met het warme zand in hun handjes. Ze pakten een hoopje zand. De ene kneep zijn handjes met het zand erin helemaal dicht en keek geboeid hoe het tussen z’n vingertjes wegliep. De andere liet het hoopje zand gewoon op z’n handje liggen. En ondanks de zwoele zeebries woei er amper iets vanaf.

De lessen die dag waren voor mij duidelijk. Hoe meer je wilt controleren en beheersen, hoe meer je verliest. En hoe meer vertrouwen je hebt in samenwerking met elkaar hoe mooier het resultaat.

Protocollen, formats en standaardiseringen  geven wellicht structuur en houvast. Maar het helpt onze leerlingen onvoldoende het beste  uit zichzelf te willen halen. Wat wij onze kinderen nu leren is dat kennis en ontwikkeling is gebaseerd op gemiddeldes en op vaste structuren. Wat we onze kinderen leren is dat we alles moeten controleren en meten om tot resultaten te komen en bij die resultaten is een 5.5 genoeg. Is dat voldoende om de toekomst in te gaan?

Van klagen naar doen

Hoe meer je als leerkracht moet voldoen aan standaarden, normeringen en protocollen, hoe meer je het idee krijgt niet meer vertrouwd te worden voor je kwaliteiten. De klaagcultuur in het onderwijs is veelzeggend. Het zegt overigens ook iets over het gebrek aan doorpakken van leerkrachten. Want als we met z’n allen vinden dat het anders moet, waarom doen we dat dan niet. Met Albert Einstein’s woorden als voorbeeld:  Doe nooit iets dat indruist tegen uw geweten, zelfs als de staat het verlangt. En het woordje “staat” kan je wat mij betreft ook vervangen door “bestuur”.

Onze leerlingen worden er niet beter van als ze moeten voldoen aan  gemiddeldes. Zij moeten vooral niet voldoen aan gemiddeldes. Zij moeten uitblinken in dat waar ze goed in zijn. En het is onze taak hen daarin te begeleiden. Door hen te vertrouwen, door ons met hen te verbinden in plaats van uit te sluiten omdat ze ergens niet goed genoeg in zijn. Want hun creativiteit, hun verbinding met zichzelf, hun vertrouwen in elkaar en hun talenten moeten ervoor zorgen dat ze beter met hun toekomst  omgaan dan wij doen.